Istotą kredytu kupieckiego, czyli sprzedaży z odroczonym terminem płatności, jest oddzielenie w czasie przepływu dóbr i usług od przepływu środków pieniężnych. Zjawisko to odgrywa ważną rolę w życiu gospodarczym, umożliwiając elastyczne zarządzanie płynnością finansową firm, jednak faktury z odroczonym terminem płatności często stają się przedmiotem nadużyć ze strony nierzetelnych kontrahentów. Skala problemu jest ogromna, ponieważ do celowego opóźniania zapłaty jako sposobu na finansowanie własnej działalności przyznaje się 35% europejskich firm.

Problem nierzetelności płatniczej w rozliczeniach typu B2B jest przedmiotem analiz finansowych lecz doczekał się również opracowań, które skupiają się na etycznym aspekcie tego zjawiska. Wyniki badań ankietowych przeprowadzonych na potrzeby opracowania „Etyczne aspekty finansowania przedsiębiorstw kredytem kupieckim” wśród przedsiębiorców pokazują niespójność pomiędzy wyrażanymi poglądami na temat etyczności opóźnień a rzeczywistymi zachowaniami płatniczymi.

Ponad 90% ankietowanych potwierdziła, że zobowiązania względem dostawców należy regulować terminowo. Ponad 88% ankietowanych uważa, że nieterminowe regulowanie zobowiązań wobec dostawców jest nieetyczne. Prawie 56% ankietowanych przyznało, że w wyjątkowych sytuacjach (np. przy braku zapłaty ze strony odbiorcy) nieterminowe regulowanie zobowiązań wobec dostawców jest usprawiedliwione. Natomiast 53,5% ankietowanych nie zgadza się ze stwierdzeniem, nieterminowe regulowanie zobowiązań wobec dostawców to normalna praktyka w biznesie.

Tyle teorii. Jak wygląda praktyka?
Praktyka zachowań płatniczych odbiega od deklaracji, ponieważ w tym samym badaniu prawie 73% ankietowanych przyznała się do nieterminowości w regulowaniu zobowiązań. Oznacza to, że przedsiębiorcy mają świadomość konieczności terminowego rozliczania się z kontrahentami, jednak w konfrontacji z rzeczywistością teoria schodzi na drugi plan. Pokazuje to, jak ważną rolę w zarządzaniu należnościami powinny odgrywać działania prewencyjne firm opierających swoją działalność na odroczonych terminach płatności.

Właściwie opracowana polityka kredytowa firmy i monitoring należności pozwala utrzymać wysoką dyscyplinę płatniczą wśród kontrahentów i szybko reagować na negatywne zmiany w sytuacji finansowej.

Strategiczne podejście do zarządzania należnościami przysparza polskim firmom dużo problemów. 60% firm nie ma opracowanego scenariusza działań na wypadek opóźnień w płatnościach ze strony kontrahentów. Tylko 6% firm podejmuje działania natychmiast po upływie terminu płatności, 34,8% po tygodniu, a 24,4% po miesiącu. Prawie 10% firm deklaruje że nic nie robi i czeka na wpłatę.
Na dłuższą metę pasywna postawa firmy wobec opóźnień w spłacie należności niesie ryzyko trwałego rozluźnienia dyscypliny płatniczej i utrwali kontrahentów w przekonaniu, że nieterminowe regulowanie płatności to powszechne i akceptowane zjawisko.