Początek 2016 r. przyniesie sporo zmian, ważnych z punktu widzenia zarządzania należnościami. Już 1 stycznia 2016 r. wejdą w życie znowelizowane przepisy ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Ustawa wprowadza ujednolicony mechanizm naliczania odsetek w obrocie cywilnoprawnym i zbliża poziom odsetek maksymalnych do rynkowych stóp procentowych.

Dzięki temu, w razie podniesienia stóp procentowych NBP, nie dojdzie do nieuzasadnionego gwałtownego wzrostu zadłużenia. Ustawa ma zapewnić utrzymanie wysokości odsetek na poziomie zbliżonym do poziom stóp rynkowych. Wszystkie rodzaje odsetek w obrocie cywilnoprawnych będą bowiem związane z wysokością stopy referencyjnej NBP. Dotyczy to w szczególności tzw. odsetek maksymalnych (tzn. określających dopuszczalny poziom odsetek, jaki może być przewidziany w umowie).

Relacja między odsetkami kapitałowymi i odsetkami za opóźnienie będzie stała: odsetki za opóźnienie będą wyższe od odsetek płaconych za pożyczony kapitał. Taka sama relacja zostanie zachowana między odsetkami maksymalnymi kapitałowymi a odsetkami maksymalnymi za opóźnienie.

Wyższe odsetki za opóźnienie podkreślą ich sankcyjną rolę – są to bowiem odsetki za zwłokę w zapłacie długu i mają zapobiegać kredytowaniu się odbiorców kosztem dostawców.

Odsetki ustawowe za opóźnienie w zapłacie w obrocie profesjonalnym będą wyższe niż w obrocie konsumenckim. Dyscyplina płatnicza ma bowiem szczególne znaczenie w obrocie gospodarczym małych i średnich firm, gdzie zjawisko opóźnień w płatnościach może doprowadzić do zatorów płatniczych i ich upadku.

Najważniejsze zmiany wynikające z ustawy:

  • wprowadzenie mechanizmu obliczania odsetek za opóźnienie w obrocie profesjonalnym – stopa referencyjna NBP + 8 punktów procentowych,
  • nowy mechanizm naliczania odsetek ustawowych z Kodeksu cywilnego oraz zróżnicowanie wysokości tych odsetek – odsetki ustawowe (kapitałowe) stanowić będą sumę stopy referencyjnej NBP i 3,5 punktów procentowych, odsetki ustawowe za opóźnienie – sumę stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych,
  • nowy mechanizm naliczania odsetek maksymalnych, które stanowić będą dwukrotność odpowiednio – odsetek ustawowych (kapitałowych) lub odsetek ustawowych za opóźnienie.

Ponadto, ustawa doprecyzowuje przepisy dotyczące naliczania tzw. rekompensaty w sytuacji wystawiania wielu faktur w ramach jednej umowy.